PUBLIKACJE NAUKOWE

8 IX 2018 r. w Sanktuarium NMP w Sulisławicach miało miejsce zakończenie jubileuszu 200 - lecia diecezji sandomierskiej. W sposób szczególny przez cały rok, sandomierscy diecezjanie przypominali sobie najważniejsze fakty i wydarzenia, które miały miejsce w czasie 200 lat istnienia rodzimej diecezji. Przeszłość terenów, które obecnie wchodzą w skład diecezji sandomierskiej była bardzo bogata, zaznaczyła się obecnością wielu świętych i błogosławionych do których można zaliczyć św. Andrzeja Bobolę, bł. Wincentego Kadłubka, bł. Sadoka i 48 dominikanów, bł. Czesława czy też bł. ks. Antoniego Rewerę i innych.

Oczywiście nie jest łatwo tak od razu przypomnieć sobie, co miało miejsce w ciągu tego czasu. Dlatego też od wielu już lat, sandomierscy naukowcy starali się poprzez żmudne badania i kwerendy naukowe prowadzone w wielu archiwach znajdujących się w diecezji i poza nią, pokazać jej dwustuletnią historię. Jednakże czytelnik Słownika może mieć niedosyt odnośnie księży żyjących po II wojnie światowej i prześladowanych przez władze komunistyczne. Owszem, Autorzy zaznaczyli, że nie prowadzono obszernej kwerendy w zasobach archiwalnych Instytutu Pamięci Narodowej, archiwach proweniencji partyjnej, Urzędu do Spraw Wyznań znajdujących się w zasobach Archiwum Akt Nowych w Warszawie. Zabrakło też gruntownego spenetrowania zasobów archiwalnych znajdujących się w Archiwach Państwowych w Kielcach oraz jego oddziału w Sandomierzu. Oczywiście jest to zrozumiałe bo gruntowna kwerenda w tych archiwach trwałaby jeszcze wiele lat nie licząc nakładów finansowych.

Oblicze duchowe diecezjan sandomierskich kształtowali kapłani pracujący na różnych stanowiskach. To oni przyczynili się do jego ukształtowania. Aż "prosiło się" , by w jednej pozycji naukowej przedstawić krótsze czy też dłuższe biogramy pokazujące ich sylwetki. Nie znaczy to, że dotychczas nie ukazały się prace naukowe traktujące o sandomierskich duszpasterzach. Tak nie było. Wystarczy tu wymienić obszerną prace P. Kubickiego1, S. Kotkowskiego prace Elżbiety Orzechowskiej lub opracowanie J. Wiśniewskiego, artykuły naukowe dotyczące życia i działalności niektórych kapłanów sandomierskich pióra W.Wójcika, W.Wilka. Oczywiście tego typu książek i artykułów traktujących o sandomierskich duchownych jest o wiele więcej. Wystarczy zapoznać się z licznymi tomami Studiów Sandomierskich w których pełno jest artykułów dotyczących księży pracujących z diecezji sandomierskiej, a które posłużyły w znacznym stopniu do napisania krótkich biogramów duchowieństwa omawianej diecezji znajdujących się w tym słowniku. Nie można zapomnieć o fundamentalnych pracach ks. B. Stanaszka traktujących o dziejach diecezji sandomierskiej w latach 1945 - 1967, Diecezj a Sandomierska 1818-2018, a także K. Fedorowskiego, P. Tylca, Romańskiego, A.Warsy. Nie można pominąć informacji o duchownych tej diecezji zawartych w Polskim Słowniku Biograficznym oraz Słowniku Polskich Teologów Katolickich.

Dopiero z inicjatywy kapłanów diecezji sandomierskich którymi są: profesor UJP II w Krakowie ks. prof. Bogdan Stanaszek, długoletni pracownik Archiwum Diecezjalnego w Sandomierzu ks. mgr Ryszard Nowakowski oraz ks. dr Piotr Tylec podjęli się ogromnego dzieła jakim było powstanie Słownika Biograficznego Księży Diecezji Sandomierskiej XIX- XX w. W 2015 r. na półkach księgarskich ukazał się I tom tego słownika T.I A-G, tego samego roku ukazał się T.I1 H-Ł, w 2017 r. T.III M-R, a w roku kiedy Diecezja Sandomierska świętuje 2 wieki swojego istnienia ukaże się ostatni tom tego dzieła pod tytułem Słownik Biograficzny Księży Diecezji Sandomierskiej XIX-XX w. T. 4 S - Ż biskupi i uzupełnienia.

Tworząc poszczególne hasła autorzy kierowali się zasadą maksymalnej zawartości. Oprócz nazwisk i imion, lat życia, roku przyjęcia święceń kapłańskich umieszczono dane biograficzne oraz informacje związane z podjętymi przez nich pracami duszpasterskimi, dokonaniami duchownego takimi jak budowy i remonty kościołów, budynków plebańskich, działalności naukowej. I na końcu każdego biogramu wymieniono źródła i opracowania służące do wytworzenia danego biogramu. Jest to wprost bezcenna informacja ponieważ może służyć badaczom, którzy może kiedyś zechcą podjąć się naukowego opracowania sylwetki tego czy tez innego duchownego, którzy tworzyli historię diecezji sandomierskiej. Wartości prezentowanej publikacji dodaje obszerny materiał fotograficzny. W ostatnim tomie Słownika znajduje się 264 fotografie kapłanów, 12 biskupów diecezjalnych, 6 sufraganów. Dodano też 22 uzupełnienia.

Ukazujący się na półkach księgarskich ostatni tom Słownika Biograficznego Księży Diecezji Sandomierskiej XIX - XX w. to solidne kompendium wiedzy o duchowieństwie diecezjalnym. Trzeba żeby go przeczytali w pierwszym rzędzie kapłani sandomierscy, by zapoznali się z działalnością tych, którzy pracowali przed nimi oraz interesujący się historią tej diecezji. Będzie też stanowił dobry punkt wyjścia do pisania dalszych prac naukowych dotyczących duchowieństwa sandomierskiego.